تاریخچه جام ملت‌های آسیا + اسامی بازیکنان تیم ها

تیم ملی ایران در حالی پا به پانزدهمین دوره جام ملت‌های آسیا می‌گذارد که بارها 2 کشور عربستان و کره جنوبی مانع صعود به فینال شده‌اند.

پانزدهمین دوره رقابت‌های جام ملت‌های آسیا از امروز به مدت 22 روز به میزبانی 5 ورزشگاه قطر برگزار می‌شود.
رقابت‌های امسال از آن جهت حائز اهمیت است که بیشتر کشورهای مطرح فوتبال آسیا با ترکیبی قدرتمند از بازیکنان صاحب نام خود به دنبال قهرمانی هستند و در این میان تیم ملی فوتبال ایران همراه با افشین قطبی و شاگردانش در پی تحقق آرزوی 35 ساله هستند.
رقابت‌ها از امروز آغاز می‌شود و در نهایت کاپیتان یکی از 16 تیم حاضر در رقابت‌ها در پایان جام قهرمانی را بالای سر خواهد برد. حال اینکه این کاپیتان جواد نکونام باشد یا یونس محمود و یا اینکه تیم کاهیل باشد یا پارک جی سونگ، نهم بهمن ماه در ورزشگاه خلیفه با برگزاری دیدار فینال مشخص خواهد شد.
در این گزارش سعی شده است به اختصار در مورد تاریخچه مسابقات جام ملت‌های آسیا، بهترین بازیکنان هر دوره، آقای گل‌ها و ... اطلاعاتی به مخاطبان داده شود که آن را در زیر می‌خوانیم:
عبدالرحمن تانکو، نخست وزیر مالزی و رئیس وقت AFC در اوایل دهه 1950 میلادی پیشنهاد برگزاری یک دوره مسابقه فوتبال دوره‌ای با حضور کشورهای عضو کنفدراسیون را ارائه کرد که در نهایت این طرح در سال 1956 به میزبانی هنگ کنگ رنگ واقعیت به خود گرفت.

دوره اول - هنگ‌کنگ 1956
کشورهای رژیم اشغالگر قدس، ویتنام، کره‌جنوبی و هنگ کنگ به عنوان میزبان 4 کشوری بودند که در مرحله نهایی اولین دوره رقابت‌ها حضور داشتند.
در این دوره تیم‌ها به صورت دوره‌ای به مصاف هم رفتند که در نهایت تیم ملی کره‌جنوبی با 5 امتیاز به عنوان قهرمانی رسید و رژیم اشغالگر قدس، هنگ‌کنگ میزبان و ویتنام به ترتیبت دوم تا چهارم شدند.
به این ترتیب نخستین دوره با قهرمانی کره‌ای‌ها به پایان رسید تا چشم بادامی‌ها به صورت رسمی اولین تیمی باشند که جام قهرمانی را به خانه می‌برند.
در این دوره نائوم استلماخ از رژیم اشغالگر قدس با 4 گل زده آقای گل مسابقات شد.

دوره دوم - کره‌جنوبی 1960
دومین دوره رقابت‌ها هم مانند دوره نخست با همان تعداد 4 کشور برگزار شد؛ البته تیم ملی کشورمان که برای اولین بار در مرحله مقدماتی رقابت‌ها شرکت کرده بود، شانس حضور در مرحله نهایی را داشت که با حذف از مرحله مقدماتی دراین دوره هم از حضور در مسابقات بازماند.
در این دوره نیز تیم‌های رژیم اشغالگر قدس، ویتنام، تایوان و کره‌جنوبی به عنوان میزبان حضور داشتند که در نهایت میزبان مسابقات در رقابتی که باز هم به صورت دوره‌ای برگزار شد با 3 پیروزی قدرتمندانه عنوان قهرمانی را کسب کرد. این آخرین قهرمانی کره‌ای‌ها در آسیا بود و دیگر هیچگاه آرزوی قهرمانی برای آنها برآورده نشد.
رژیم اشغالگر قدس، تایوان و ویتنام نیز به ترتیب دوم تا چهارم شدند.
آقای گل این دوره چو یون اوک از کره‌جنوبی بود که با 4 گل عنوان بهترین گلزن را به خود اختصاص داد.

دوره سوم - رژیم اشغالگر قدس 1964
دوره سوم مسابقات بی‌شک بی‌رونق‌ترین آن هم بود. این مسابقات باز هم با حضور 4 تیم برگزار شد و به دلیل میزبانی رژیم اشغالگر قدس بیشتر کشورهای آسیایی از جمله ایران حضور در این رقابت‌ها را تحریم کردند.
هند، کره جنوبی و هنگ کنگ همراه با کشور میزبان 4 کشور شرکت کننده در مسابقات بودند که در نهایت رژیم اشغالگر قدس با 6 امتیاز عنوان قهرمانی را کسب کرد و تیم‌های هند، کره‌جنوبی و هنگ‌کنگ در رده‌های بعدی قرار گرفتند.
مردخای اشپیگلر از رژیم اشغالگر قدس و ایندر سینگ از هند هرکدام با 2 گل به عنوان بهترین گلزن مسابقات شدند.

دوره چهارم - ایران 1968
چهارمین دوره مسابقات در کشورمان برگزار شد که با آغاز قهرمانی‌های ایران در این مسابقات همراه شد.
ورزشگاه پیر امروز تهران یعنی ورزشگاه شیرودی که آن زمان امجدیه نام داشت، میزبان 5 تیمی بود که برگزار کننده دوره چهارم بودند.
در مسابقات این دوره برمه، رژیم اشغالگر قدس، تایوان، هنگ‌کنگ و ایران میزبان 5 تیمی بودند که برای رسیدن به عنوان قهرمانی در رقابتی دوره‌ای با هم مصاف دادند.
ایران با مربیگری محمود بیاتی و با بازیکنان بزرگی همچون حسن حبیبی، همایون بهزادی، پرویز قلیچ‌خانی، عزیز اصلی، مهراب شاهرخی، جعفر کاشانی، علی جباری، اصغر شرفی و ... در این رقابت‌ها حضور پیدا کرد و در نهایت در روزی باشکوه مقابل 30 هزار نفر با پیروزی 2 بر یک مقابل رژیم اشغالگر قدس با 8 امتیاز قهرمانی را به خود اختصاص داد. در این جام برمه و رژیم اشغالگر قدس به ترتیب دوم و سوم شدند.
در این دوره همایون بهزادی از ایران با 4 گل عنوان بهترین گلزن رقابت‌ها را به خود اختصاص داد.

دوره پنجم - تایلند 1972
با برگزاری پنجمین دوره جام ملت‌های آسیا دومین قهرمانی پیاپی برای کشورمان به دست آمد.
شاگردان محمد رنجبر با قهرمانی در دوره چهارم بدون حضور در مرحله مقدماتی راهی مرحله نهایی شدند تا همراه با کشورهای کره جنوبی، عراق، کویت و تایلند به عنوان میزبان مسابقات، 6 تیم حاضر در جام پنجم باشند.
تیم ملی در مرحله مقدماتی این مسابقات در دیداری که به منظور گروه‌بندی برگزار شد 2 بر صفر کامبوج را شکست داد. در مرحله گروهی نیز کشورمان 3 بر صفر عراق و 3 بر 2 تایلند را شکست داد و به مرحله نیمه نهایی صعود کرد.
در این مرحله ایران از سد کامبوج گذشت و در دیدار فینال با گل حسین کلانی در وقت‌های تلف شده، دومین قهرمانی هم برای ایران به ارمغان آمد.
قهرمانی ایران در تایلند با مثلث صفر ایرانپاک، علی جباری و حسین کلانی به دست آمد و این 3 بازیکن بی شک بیشترین تأثیر را در این قهرمانی داشتند.
از این سال به بعد بهترین بازیکنان جام هم انتخاب شدند که در این انتخاب ابراهیم آشتیانی مدافع تیم ملی به عنوان بهترین بازیکن انتخاب شد. حسین کلانی نیز همراه با پارک ای چون از کره‌جنوبی با 5 گل به عنوان آقای گلی رسیدند.

دوره ششم - ایران 1976
ششمین دوره بازی‌ها با سومین قهرمانی پیاپی تیم ملی ایران که آخرین آن نیز در قاره کهن بود همراه شد.
در این دوره که باز هم با حضور 6 کشور برگزار شد، تیم ملی کشورمان به آخرین قهرمانی‌اش رسید تا از آن روز دیگر آرزوی قهرمانی به دل فوتبالدوستان ایران بماند.
تیم ملی ایران به عنوان قهرمان دوره گذشته و میزبان مسابقات همراه با تیم‌های ملی فوتبال چین، یمن، عراق، کویت و مالزی برگزار کننده جام ششم بودند تا سومین قهرمانی در غیاب کره‌جنوبی و در حالی رقم بخورد که هنوز از قدرت‌های امروز قاره کهن یعنی عربستان، ژاپن و کره‌شمالی خبری نبود.
ایران در جام ششم با سرمربیگری حشمت‌ مهاجرانی 2 سال قبل از برگزاری جام جهانی آرژانتین به مصاف 5 حریف دیگر آسیایی خود در 2 شهر تهران و تبریز رفت.
ایران در مرحله مقدماتی تیم‌های عراق و یمن را شکست داد و باقدرت به نیمه نهایی صعود کرد. در این مرحله تیم ملی با 2 گل که در وقت‌های اضافه به ثمر رسید به سختی از سد چین گذشت تا در فینال این جام در مقابل صد هزار تماشاگر در ورزشگاه آزادی به مصاف کویت برود.
علی پروین با ضربه کاشته‌ای دیدنی سومین قهرمانی را برای کشورمان به ارمغان آورد تا از آن روز به بعد آسیا در حسرت قهرمانی ایران بماند.
تیم ملی با حضور منصور رشیدی در این جام گلی را دریافت نکرد و حسن روشن، غلامحسین مظلومی، علیرضا عزیزی، حسن روشن، ناصر نورایی و در رأس آنها علی‌ پروین بهترین بازیکنان ایران در این جام لقب گرفتند. پروین بهترین بازیکن جام شد و ناصر نورایی، غلامحسین مظلومی و فتحی کمیل مرزوق از کویت نیز با 3 گل عنوان آقای گلی مشترک را به خود اختصاص دادند.

دوره هفتم - کویت 1980
هفتمین دوره رقابت‌ها در حالی به میزبانی کویت برگزار شد که 2 همسایه این کشور یعنی ایران و عراق جنگ را آغاز کرده بودند.
رقابت‌های این دوره برای اولین بار با حضور 10 تیم برگزار شد. ایران قهرمان دوره گذشته در گروه اول با تیم‌های سوریه، چین، بنگلادش و کره‌شمالی همگروه شد و در گروه دوم نیز کویت با تیم‌های کره‌جنوبی، مالزی، امارات، قطر یا یکدیگر همگروه شدند.
در مرحله مقدماتی ایران به عنوان صدرنشین راهی مرحله بعد شد و برای رسیدن به فینال و کسب چهارمین قهرمانی پیاپی به مصاف کویت رفت که در این دیدار کویتی‌ها از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران سؤاستفاده کرده و با تحت تأثیر قرار دادن احساسات بازیکنان کشورمان در این مرحله 2 بر یک به برتری رسیده و راهی فینال شدند.
در دیدار برای کسب عنوان سومی، شاگردان حسن حبیبی، 3 بر صفر کره‌شمالی را مغلوب کرده و در عین شایستگی به عنوان سوم آسیا رسیدند. در این جام کویت با غلبه بر کره‌جنوبی به عنوان قهرمانی رسید.
ناصر حجازی، نصرالله عبدالهی،‌ ایرج دانایی‌‎فر، حمید علیدوستی، حسن روشن، بهتاش فریبا، حمید درخشان و حسین فرکی از سرشناسان ایران در این جام بودند. فریبا همراه با چون سون هو کره‌جنوبی با 7 گل آقای گل جام شدند.

دوره هشتم - سنگاپور 1984
هشتمین دوره این رقابت‌ها به میزبانی سنگاپور در حالی با قهرمانی عربستان همراه شد که این تیم اولین حضورش در این جام را تجربه می‌کرد.
ناصر ابراهیمی و شاگردان صاحب‌نامش در این دوره از رقابت‌ها اسیر یک اشتباه شده و قهرمانی را به راحتی از دست دادند.
این جام هم با 10 تیم در 2 گروه برگزار شد، در گروه اول کویت به عنوان قهرمان دوره گذشته با تیم‌های قطر، عربستان، سوریه و کره‌شمالی همگروه شد و تیم ملی کشورمان نیز با امارات، سنگاپور، هند و چین در گروه دوم قرار گرفت.
در مرحله مقدماتی ایران با تفاضل کمتر نسبت به چین به عنوان تیم دوم راهی مرحله نیم نهایی و حریف عربستان شد.
برادران بیانی در این دیدار هر 2 گل بازی را به ثمر رساندند. ابتدا شاهرخ در نیمه اول ایران را پیش انداخت اما یک دقیقه مانده به پایان مسابقه شاهین با یک گل به خودی، گل مساوی را وارد دروازه ایران کرده تا بازی در نهایت به پنالتی بکشد. در این ضربات نیز محمد پنجعلی ضربه خود را از دست داد تا این بار شاگردان ابراهیمی از رسیدن به فینال محروم شوند.
در دیدار رده‌بندی ایران یک بار دیگر مقابل کویت و این بار در ضربات پنالتی شکست خورده و در پایان به رده چهارمی بسنده کرد.
عربستان در نهایت جام هشتم را به خانه برد و چین نیز به عنوان نایب قهرمانی رسید. جیا ژی کوان از چین بهترین بازیکن جام لقب گرفت و ناصر محمدخانی، شاهرخ بیانی و جیا ژی کوان از چین هر کدام با 3 گل آقای گلی را به دست آوردند.

دوره نهم - قطر 1988
نهمین دوره رقابت‌ها هم با قهرمانی عربستان به میزبانی قطری‌ها همراه شد.
تیم ملی ایران در این جام با سرمربیگری پرویز دهداری و بازیکنانی جوان به قطر رفت و باز هم با عنوان سومی به کشور بازگشت.
در این سال بسیاری از چهره‌های مطرح تیم ملی با اعتراض به حضور دهداری از تیم ملی استعفا کرده و بازیکنان جوان جایگزین آنها شدند.
این جام هم با حضور 10 تیم برگزار شد و تیم ملی کشورمان با تیم‌های امارات، ژاپن، کره‌جنوبی و قطر میزبان همگروه شد و در گروه دیگر عربستان، کویت، بحرین، سوره و چین قرار گرفتند.
در مرحله مقدماتی ایران با شکست مقابل کره‌جنوبی به عنوان تیم دوم گروه راهی دیدار نیمه نهایی و حریف عربستان شد.
برای دومین بار ایران و عربستان در این مرحله حریف هم شدند و تیم ملی بهترین فرصت برای انتقام را پیش‌رو می‌دید، اما قضاوت مشکوک داور انگلیسی و مردود شدن گل صحیح کرمانی مقدم باعث شد تا این بار شاگردان دهداری از رسیدن به فینال بازبمانند.
در دیدار رده‌بندی نیز ایران با درخشش دروازه‌بانش، احمدرضا عابدزاده در ضربات پنالتی موفق به شکست چین شده و با یک رده صعود نسبت به دوره قبل به رده سوم رسید.
جام نهم را هم مانند جام هشتم عربستان به خانه برد و کره‌جنوبی دوم شد.
شاگردان مطرح دهداری در این جام کریم باوی، فرشاد پیوس، احمدرضا عابدزاده، نادر محمدخانی، مجتبی محرمی، جواد زرینچه، سیروس قایقران، مهدی فنونی‌زاده، صمد مرفاوی و محمدحسن انصاری‌فرد بودند.
کیم جو سونگ ستاره کره‌‌ای‌ها بهترین بازیکن جام و لی تائه هو نیز از همین تیم با 3 گل آقای گل شد.

دوره دهم - ژاپن 1992
ایران در ضعیف‌ترین حضورش در این مسابقات برای نخستین بار از صعود از گروهش بازماند و در نهایت ژاپن میزبان به قهرمانی رسید.
شاگردان علی پروین با شاکله تیم قهرمان بازی‌های آسیایی 1990 پکن و بازیکنانی با تجربه پا به ژاپن گذاشت تا طلسم قهرمان نشدن را با تیمی قدرتمند بشکند، اما این تیم با شکست مقابل ژاپن در بازی پایانی مرحله مقدماتی که باز هم با ناداوری رقم خورد، حتی از مرحله گروهی هم صعود نکرد تا وداعی تلخ با این رقابت‌ها داشته باشد.
تیم ایران در این مرحله در گروه اول با تیم‌های ژاپن میزبان، امارات و کره‌شمالی همگروه بود. عربستان، چین، قطر و تایلند نیز در گروه دوم قرار داشتند.
از گروه اول تیم‌های امارات و ژاپن به مرحله بعدی صعود کردند و ایران با کلی بازیکن محروم که به خاطر درگیری‌های پایان بازی مقابل ژاپن نصیبش شده بود به ایران بازگشت.
در نهایت ژاپن میزبان با غلبه بر عربستان جام را در خانه نگه داشت و چین نیز با پیروزی در ضربات پنالتی مقابل امارات به عنوان سوم آسیا رسید.
کازایوشی میورا، ستاره ژاپنی‌ها ستاره جام لقب گرفت و فهد البیشی با 4 گل آقای گل شد.

دوره یازدهم - امارات 1996
یازدهمین دوره رقابت‌ها با رقم خوردن نتایجی شگفت‌انگیز و تاریخی برای کشورمان همراه شد و باز هم تیم ملی این بار با هدایت محمد مایلی‌کهن در عین شایستگی با ناداوری مقابل عربستان شکست خورده و از رسیدن به فینال بازماند.
تیم ملی کشورمان در دور مقدماتی با تیم‌های، عربستان، عراق و تایلند در گروه دوم قرار داشت. در گروه اول امارات میزبان، کویت، اندونزی و کره جنوبی حضور داشتند و در گروه سوم نیز ژاپن، چین، ازبکستان، سوریه همگروه شدند.
ایران پس از شکست مقابل عراق انسجام تیمی‌اش را به دست آورده و موتورش در این رقابت‌ها روشن شد.
شاگردان مایلی‌کهن با درخشش ویژه دایی و عزیزی ابتدا تایلند را برده و سپس 3 یر صفر از سد رقیبب سنتی، عربستان گذشتند.
تیم ملی پس از صعود در مرحله یک چهارم نهایی با نتیجه خیره کننده 6 بر 2 کره‌جنوبی را شکست داد و راهی نیمه نهایی شد.
در این مرحله و در دیدار مقابل عربستان داور مسابقه گل صحیح خداداد عزیزی را آفساید تشخیص داد تا بازی به پنالتی بکشد تا در این ضربات باز هم کشورمان مغلوب شده و یک بار دیگر از صعود به فینال بازبماند. تیم ملی برای سومین بار در نیمه نهایی مقابل عربستان در مرحله نیمه نهایی شکست خورد و از رسیدن به فینال محروم شد.
در نهایت عربستان در ضربات پنالتی بر امارات میزبان غلبه کرده و سومین قهرمانی آسیا را به دست آورد و تیم ملی ایران با برتری مقابل کویت در ضربات پنالتی به رده سوم قناعت کرد.
هر 2 عنوان بهترین و گلزن‌ترین بازیکن در این جام به ایران رسید و خداداد عزیزی بهترین و علی دایی با 8 گل آقای گل مسابقات لقب گرفتند. به گفته کارشناسان تیم ملی ایران در این دوره یکی از پرفروغ‌ترین دوره‌هایش را سپری کرده و در نهایت شایستگی از رسیدن به جام قهرمانی بازماند.

دوره دوازدهم - لبنان 2000
در این دوره تیم ملی در مرحله یک چهارم نهایی با شکست از کره‌جنوبی از رقابت‌ها وداع کرد و ژاپن برای دومین بار به قهرمانی رسید.
پس از حضور تیم ملی در جام جهانی 1998 فرانسه و موفقیت نسبی ملی‌پوشان، از تیم ملی انتظار می‌رفت تا سرانجام طلسم قهرمانی را بشکند.
تیم ملی ایران با حفظ ترکیب جام جهانی و سرمربی‌اش، جلال طالبی قدم به لبنان گذاشت. ایران در گروه اول باز هم با تیم‌های عراق، تایلند و برای نخستین بار با لبنان همگروه شد. کره جنوبی، چین، کویت و اندونزی در گروه دوم و در گروه سوم نیز ژاپن، عربستان، ازبکستان و قطر قرار گرفتند.
در مرحله مقدماتی 2 پیروزی و یک تساوی مقابل تایلند برای ملی‌پوشان به دست آمد تا ایران به عنوان صدرنشین حریف کره جنوبی در مرحله یک چهارم شود.
دیداری که هنوز گل زیبای کریم باقری از فاصله 40 متری را در اذهان زنده می‌کند، اما در واپسین ثانیه‌های بازی کار به تساوی کشیده شد و در نهایت گل طلایی کره‌ای‌ها آب سردی بود بر پیکره فوتبال ایران تا باز کشورمان در حسرت قهرمانی این مسابقات بسوزد.
تیم‌ملی ژاپن در این دوره با شکست عربستان با یک گل قهرمان شد و کره‌جنوبی با شکست چین در رده سوم آسیا ایستاد.
دایی، استیلی، باقری مثلث هجومی ایران در این بازی‌ها را تشکیل می‌دادند، اما سرانجام با حذف از مرحله یک چهارم آرزوهای شاگردان جلال طالبی نیز نقش بر آب شد.
هیروشی نانامی از ژاپن در نهایت بهترین بازیکن جام شد و لی دونگ گوک که گل طلایی را وارد دروازه ایران کرد با 6 گل آقای گل شد.

دوره سیزدهم - چین 2004
تیم ملی ایران در این دوره از رقابت‌ها با نخستین سرمربی خارجی خود در جام ملت‌های آسیا باز هم به عنوانی بهتر از سومی نرسید و ژاپن برای بار سوم قهرمان قاره کهن شد.
شاگردان برانکو در این سال با انبوهی از ستاره‌های خود که سابقه حضور در معتبرترین لیگ‌های دنیا را داشتند، همراه با نسل جدیدی از بازیکنان ملی‌پوش پا به مسابقات گذاشت.
درگیری 2 ملی پوش ایران یعنی رحمان رضایی و علی بداوی در جریان دیدار با عمان، درخشش کریمی مقابل تیم چهارم جهان در جام جهانی 2002 یعنی کره جنوبی و ضربه چیپ یحیی گل محمدی در آخرین ضربه پنالتی‌اش مقابل میزبان که منجر به عدم صعود به تیم ملی به بازی فینال شد 3 اتفاق ویژه ای بودند که برای تیم ملی ایران در این جام رقم خورد.
ژاپن، تایلند و عمان 3 حریف ایران در مرحله گروهی دوره سیزدهم بودند. ایران با یک پیروزی و 2 تساوی به عنوان تیم دوم راهی مرحله یک چهارم شد.
در این مرحله تیم ملی کشورمان با هت تریک علی کریمی کره‌جنوبی را که برای سومین بار در این مرحله به ایران برخورد کرده بود را 4 بر 3 حذف کرد و راهی نیمه نهایی شد. در این مرحله با اینکه چینی‌ها به دلیل میزبانی از هواداران پرشمار خود سود می‌بردند، اما تا 120 دقیقه وقت عادی و تلف شده بازی یک بر یک تساوی به پایان رسید.
در ضربات پنالتی دایی، مهدوی کیا و نکونام ضربات خود را گل کردند، اما مبعلی و گل محمدی با از دست دادن ضربات‌شان موجب حذف تیم ملی و صعود چین به فینال شدند.
در نهایت ژاپن قهرمانی را هت تریک کرد و شاگردان برانکو در بازی رده بندی 4 بر 2 از سد بحرین گذشته و باز هم سوم شد.
در این بین تیم ملی ایران با کسب 4 عنوان سومی رقابت‌ها رکورددار این عنوان شد.
شونسوکه ناکامورا ژاپنی بهترین بازیکن جام و علی کریمی از ایران و علا حبیل از عراق با 5 گل آقای گل شدند.

چهاردهمین دوره - مالزی، اندونزی، تایلند و ویتنام 2007
در چهاردهمین دوره بازی‌ها مصاف چهارم ایران در مرحله یک چهارم نهایی با کره‌جنوبی به صورت پیاپی اتفاق افتاد که در نهایت با حذف تیم ملی همراه شد. در این جام عراقی که جنگ را پشت سر می‌گذاشت در کمال ناباوری جام را به خانه برد.
در این سال 2 اتفاق ویژه رخ داد. اتفاق اول میزبانی مشترک 4 کشور مالزی، اندونزی، تایلند و ویتنام برای اولین بار تجربه جدیدی برای مسئولان کنفدراسیون فوتبال آسیا بود تا به تقلید از فیفا و یوفا دست به این کار زده تا عملاً 4 کشور بدون حضور در بازی انتخابی حضورشان بین 16 تیم مرحله پایانی قطعی باشد و دومین اتفاق کم شدن فاصله با دوره قبل به مدت یکسال بود، چراکه با تصمیم کنفدراسیون فوتبال آسیا برای عدم همزمانی رقابت‌‌های المپیک و جام ملت‌های آسیا، این دوره با فاصله 3 سال نسبت به دوره سیزدهم برگزار شد.
در این دوره یکی از جوان ترین مربیان تاریخ فوتبال ایران به دلیل تداوم موفقیت‌هایش در تیم باشگاهی، هدایت تیم ملی را برعهده داشت. امیر قلعه نویی که با استقلال به نتایج مطلوبی در لیگ ایران رسیده بود، سرمربی تیم ملی شد تا با ترکیب بازیکنان باتجربه و جوان پا به این رقابت‌ها بگذارد.
در این دوره هر کشور میزبان یک گروه بود و تیم ملی در گروه سوم با چین، ازبکستان و مالزی در کشور مالزی بازی‌هایش را برگزار کرد.
در مرحله گروهی شاگردان قلعه‌نویی با 7 امتیاز به عنوان تیم اول راهی مرحله یک چهارم نهایی شدند تا حریف کره‌ای شوند که با 4 امتیاز به دور بعدی صعود کرده بود.
این دیدار برای شاگردان قلعه نویی حکم مرگ و زندگی را داشت به همین منظور 120 دقیقه بازی تدافعی از این تیم باعث شد تا سرنوشت مسابقه در ضربات پنالتی مشخص شود.
تصمیم سرمربی این بود که وحید طالب لو برای پنالتی‌ها جای رودباریان وارد دروازه شود تا پنالتی‌گیر بودنش در لیگ را در این رقابت‌ها هم به معرض نمایش بگذارد، اما غافل از اینکه کره‌ای‌های ضربات خود را به قدری حرفه‌ای نواختند که کاری از دست بهترین پنالتی گیر ایران هم برنیامد تا پس از خراب شدن ضربات مهدوی کیا و خطیبی کار برای ایران در چهاردهمین دوره هم به پایان برسد.
از آن روز همچنان انتقادات به قلعه‌نویی ادامه داد و به همین دلیل است که وی را هیچگاه یک مربی بین‌المللی نمی‌دانند.
در نهایت عراق شگفت‌انگیز و جنگ‌زده با تک گل یونس محمود عربستانی را که می‌توانست با قهرمانی چهارم، پرافتخارترین تیم آسیا شود را شکست داده و با جام به خانه بازگشت.
یونس محمود بهترین بازیکن جام لقب گرفت. همین مهاجم عراقی همراه با ناوهیرو تاکاهارا از ژاپن و یاسر القحطانی از عربستان با 4 گل عنوان مشترکی آقای گلی را به دست آوردند.

دوره پانزدهم - قطر 2011
داستان 14 دوره گذشته را با فراز و نشیب‌هایش مرور کردیم و امروز قطر برای بار دوم میزبان رقابت‌ها است.
تیم ملی با هدایت قطبی راهی پانزدهمین دوره شده و تیم‌های ملی کشورهای مختلف آسیا به مراتب قدرتمندتر از گذشته در کمین قهرمانی هستند.
تیم ملی با بازماندگان سال 2007 از جمله آندرانیک تیموریان، جواد نکونام، سید جلال حسینی، محمد نصرتی، ایمان مبعلی، هادی عقیلی، مسعود شجاعی و سید مهدی رحمتی که بی شک 4 سال بر تجربه‌شان افزوده شده است به دنبال شکستن طلسم 35 ساله است.
اینکه آیا کاپیتان نکونام و یارانش می‌توانند این طلسم را شکسته و ایران را پرافتخارترین تیم قاره کهن کنند، باید تا 9 بهمن منتظر ماند. روزی که فینال دوره پانزدهم در ورزشگاه خلیفه برگزار می‌شود و تیم قهرمان مشخص خواهد شد.

برنامه کامل پانزدهمین دوره مسابقات فوتبال جام ملت‌های آسیا به شرح زیر است:
مرحله گروهی:
جمعه 17 دی
گروه اول:
قطر - ازبکستان (19:45)

شنبه 18 دی
گروه اول:
کویت - چین (16:45)

یکشنبه 19 دی
گروه دوم:
ژاپن - اردن (16:45)
عربستان - سوریه (19:45)

دوشنبه 20 دی:
گروه سوم:‌
هند - استرالیا (16:45)
کره جنوبی - بحرین (19:45)

سه شنبه 21 دی:
گروه چهارم:
کره شمالی - امارات (16:45)
عراق - ایران (19:45)

چهارشنبه 22دی:
گروه اول:
ازبکستان - کویت (16:45)
چین - قطر، ساعت (19:45)

پنجشنبه 23 دی:
گروه دوم:
اردن - عربستان (16:45)
سوریه - ژاپن (19:45)

جمعه 24 دی:
گروه سوم:
استرالیا - کره جنوبی (16:45)
بحرین - هند (19:45)

شنبه 25 دی:
گروه چهارم:
ایران - کره شمالی (16:45)
امارات - عراق (19:45)

یکشنبه - 26 دی:
گروه اول:
قطر - کویت (19:45)
چین - ازبکستان (19:45)

دوشنبه 27 دی:
گروه دوم:
عربستان - ژاپن (16:45)
اردن - سوریه (16:45)

سه شنبه 28 دی:
گروه سوم:
کره جنوبی - هند (16:45)
استرالیا - بحرین (16:45)

چهارشنبه 29 دی:
گروه چهارم:
عراق - کره شمالی (16:45)
امارات - ایران (16:45)

مرحله یک چهارم نهایی:
جمعه اول بهمن:
بازی یک: تیم اول گروه یک - تیم دوم گروه 2 (20:05)
بازی 2: تیم اول گروه 2 - تیم دوم گروه یک (17:05)

شنبه 2 بهمن:
بازی 3: تیم اول گروه 3 - تیم دوم گروه 4 (17:05)
بازی 4: تیم اول گروه 4 - تیم دوم گروه 3 (20:05)

مرحله نیمه نهایی:
سه شنبه 5 بهمن:
برنده بازی یک - برنده بازی 3 (20:05)
برنده بازی 2 - برنده بازی 4 (17:05)

دیدار رده بندی:
جمعه 8 بهمن:
بازنده‌های مرحله نیمه نهایی (18:30)

دیدار فینال:
شنبه 9 بهمن
برندگان مرحله نیمه نهایی (18:30)

اسامی ملی‌پوشان 16 تیم حاضر در مسابقات جام ملت‌های آسیا 2011 قطر به شرح زیر است:

گروه یک:
قطر، کویت، چین و ازبکستان

تیم ملی قطر:
قاسم برهان عبدالحمد، محمد مبارک بوداوود، سعد عبدالله الشعب، حمداسماعیل خلیفه، محمد کاسولا، بلال محمد رجب، مسعود علی الحمد، ابراهیم ماجد، موسی هارون جاما، ابراهیم عبدالله الغنیم، لاورنس اویلی قایه، مجید عبدالله صدیق، وسام ریزیک عبدالمجید، فابیو سزار مونتسین، خلفان ابراهیم الخلفان، طلال علی البلوشی، جارالا علی المری، حسین یاسر عبدالرحمن، یوسف احمد علی، محمد السید، علی حسن یحیی، سباستین کویین تانا و خالد مفتاح

تیم ملی کویت:
خالد الرشیدی، نواف الخلدی، حمد یوسف، یعقوب عبدالله، فهد شاهین، حسین علی، عامر الفدهل، علی المقصود، مسعد العنزی، احمد الرشیدی، محمد رشید مطرود، فهد صالح حسین، صالح الهندی، فهد الابراهیم، عبدالله الشمالی، طلال العامر، ولید جمعه، جراح العتیقی، یوسف السلیمان، عبدالعزیز العنزی، خالد مطر، حمد العنزی و بدر المتاوا.

تیم ملی چین:
یانگ ژی، زنگ چنگ، گوان ژن، دو وی، رونگ هاو، لی ژیو پنگ، ژائو پنگ، وانگ کیانگ، لیو جیان یه، ژانگ لینپنگ، لی جیان بین، دنگ ژوزیانگ، وانگ سونگ، یو تاو، ژو های بین، یو های، ژو بو، ژاو ژوری، یانگ هاو، هوآنگ بوون، هاو جونمین، گاو لین و یانگ ژو

تیم ملی ازبکستان:
ایگناتی نستروف، موروتزون زوخوروف، تیمور ژورائف، ساهب ژورائف، آنزور اسماعیلوف، ویکتور کارپنکو، یاروسلاو کروشلنیتسکی، شوکت مولادزانوف، فاروق نورلیبائف، عزیز ابراگیموف، تیمور کاپادزه، عزیز حیدروف، استانیسلاو آندریف، اودیل اخمدوف، سرور جباروف، سنجر تورسونوف، جسور حسنوف، شوکت سلاموف، مارات بیک مائف، واگیز گالیولین، اولیم ناوکاروف، الکساندر گین ریخ و ماکسیم شاتس‌کیخ

گروه دو:
عربستان سعودی، سوریه، اردن و ژاپن

تیم ملی عربستان:
علی ولید عبدالله، مبروک زید، شایان حسین، عبدالله جمان، اوساما عبدالرزاق، حمد محسن المنتشری، مبروک اوساما الحربی، صدیق کمیل الموسی، احمد السعید، محمو مسعد، احمد ابراهیم الطائف، مناف عید، محمد الشلهوب، موتاز صدیق الموسی، سعودی علی خریر، ابراهیم عاطف عبدو، عبدالعزیز سعید الدوساری، جبار الجاسم تایسیر، نواف شاکر العبید، نایف حزازی، ناصر الشمرانی، یاسر القحطانی و محمد ابوریاض

تیم ملی سوریه:
مسعب بالهوس، بلال عبدالدیم، عادل عبدالله، محمد زینو، عبدالرزاق الحسین، جهاد بائو، احمد صالح، نورهان صهیون، ندیم صباغ، فراس اسماعیل، قوسی حبیب، علی دیاب، رضوان الازهر، سامر عواد، عبدالقادر داکا، طاها دیاب، عدنان الحافظ، سنهریب مالکی، لوای چانکو، جهاد الحسین، فراس الخطیب، عبدالفتاح ال آقا و وائل عیان

تیم ملی اردن:
عامر شافی، سالم المری، موتاز یاسین محجوب، منیر احمد، سلیمان موفق السلیمان، محمد عبدالسمیع، بشار مصطفی، شادی ندمی محمد، بسیم فتحی عمر، حاتم محمد یوسف، اناس ولید خالد، بها عبدالرحمن مصطفی، سعید المرجان، آمر دیب، رعد عبدالرحمن، علا ولید البشیر، احمد عبدالحلیم، یوسف عدی، عمر سلیمان موآید، خالد حمزه، خالد عبداللهدیب و اناس جمال محمد

تیم ملی ژاپن:
ایجی کاواشیما، شوساکو نیشیکاوا، شوییچی گوندا، دایکی ایواماسا، ماساهیکو اینوها، یاسویوکی کانو، یوتو ناگاتومو، توموآکی ماکینو، آتسوتو اوچیدا، مایا یوشیدا، گوتوکو ساکای، یاسوهیتو اندو، دایسوکه ماتسویی، ماکوتو هاسبه، جونگو فوجیموتو، تاکویا هوندا، هاجیمه هوسوگای ، یوسوکه کاشیواگی، کیسوکه هوندا، شینجی کاگاوا، ریویچی مائدا، تانداری لی و شینجی اوکازاکی

گروه سه:

کره‌جنوبی،هند، بحرین و استرالیا

تیم ملی کره‌جنوبی:
جونگ سونگ ریونگ، کیم یونگ دائه و کیم جین هیون، کواک تائه هویی، لی جونگ سو، چو یونگ هیونگ، هوانگ جائه وون، لی یونگ پیو، چویی هیو جین، چا دو ری، لی یونگ رائه، یون بیتگارام، کو جا چول، پارک جی‌سونگ، کی سونگ یئونگ،لی چونگ یونگ، کیم بو کیونگ، یئوم کی هون، سون هئونگ مین، پارک چو یونگ، جی دانگ وون، یو بیونگ سو و کیم شین ووک

تیم ملی هند:
سوبراتا پاول، سوبهاسیس روی چاودوری، گورپریت سینگ ساندو، سورکومار سینگ، انور علی، گائور مانگی سینگ، محسن گاولی، دیپاک موندال، مانجو، راکیش مسیح، سیدرحیم نبی، گوین سینگ، استیون دیاز، پرادیپ، کلیماکس لاورنس، کلیفورد میراندا، رندی سینگ، مهراجودین وادوو، بالدیپ سینگ، بای چونگ بوتیا، سونیل چتری، آبهیشک یاداو و سوشیل سینگ

تیم ملی بحرین:
محمود منصور، مهدی علی حمد، عباس خمیس، رشید خلیل الهوتی، عبدالله مرزوقی، صالح محمودی، عباس سعید ایاد، داوود سعد سلیمان، حسین علی حسن، ابراهیم علی حسن مشخاص، عبدالله بابافتادی، حمد حمود العنزی، عبدالوهاب رحمان الملود، محمد احمد سلمان، فوضی مبارک عیش، محمود عبدالرحمان نور، سلیمان عیسی، عبدالله عمر، عبدالوهاب علی الصفی، محمود میرزا العجمی، جایس جان اکونوان، اسماعیل عبداللطیف حسن و عبدالله سلمان الدکیل

تیم ملی استرالیا:
مارک شوارزر، ناتان کوئه، برد جونز، دیوید کارنی، جان مک کین، لوکاس نی یل، جید نورث، ساشا اوگننوفسکی، ماتئو اسپیرانوویچ، لوک ویل‌کشایر، جیسون کولینا، برت امرتون، ریچارد گارسیا، برت هولمن، میل جدیناک، هری کیول، نیل کیل کنی، مت مک کی، کارل والری، ناتن بورنز، تیم کاهیل، رابی کروز و اسکات مک دونالد

گروه چهار:

عراق، کره شمالی ، امارات و ایران

تیم ملی عراق:
علی موتاشار ناصر، محمد کاظم، حیدر رعد ماجد، محم علی کریم، بسیم العقیلی، سلام شکیر، علی حسین الکعبی، سمال سعید مجبل، احمد ابراهیم خلف، سعد حفیض، عبدالله منیر الحسین، نشات اکرم، سعد عبدالامیر، سمیر سعید، هوار تاهر زباری، کرار جاسم محمد، مهدی کریم، احمد ایاز انور، صالح المسلوخی، عماد رضا، مصطفی کریم، یونس محمود و علا عبدالزهرا

تیم ملی کره‌شمالی:
ری میونگ گوک، کیم میونگ جیل، ری ایل، چا جونگ هیوک، ری جون ایل، پاک نام چول، ری کوانگ چون، جی یون نام، پاک چول جین، پاک نام چول، ری کوانگ هیوک، چو میونگ هو، ریانگ یونگ جی، میون این گوک،‌کیم یونگ جون، آن یونگ هاک، کیم کوک جین،‌ جونگ تائه سه، هونگ یونگ جو، جون کوانگ ایک، چو کوم چل، آن چول هیوک و پاک چول مین

تیم ملی امارات:
ماجدناصر، عبید السویدی، حسین علی خسیف، خالد احمد، جمعه محمد قریب، فارس جمعه سعدی، حمدان اسماعیل، البلوشی، یوسف الحمدی، عبدالله موسی البلوشی، حسین مبارک البلوشی، محمود خمیس، سوبیت خاطر، عامر عبدالرحمان، علی احمد الوهابی، طیب حسین الموسی، اسماعیل سالم الحمدی، مبارک غنیم، محمد الشیهی، اسماعیل مطر، احمد خلیل، سعد سالم الخطیری و جمعه انبر مبارک

تیم ملی ایران:
سید مهدی رحمتی، ابراهیم میرزاپور، شهاب گردان، خسرو حیدری، هادی عقیلی، محمد نصرتی، سیدجلال حسینی، فرشید طالبی، احسان حاج صفی، محسن بنگر، جواد نکونام، آندرانیک تیموریان، قاسم حدادی‌فر، پژمان نوری، ایمان مبعلی، محمد نوری، غلامرضا رضایی، مسعود شجاعی، کریم انصاری فرد، آرش افشین، محمد غلامی، رضا نوروزی و محمدرضا خلعتبری